KLIKNIJ - materiał filmowy z TV Toruń.
Anna Lis
"Święto Konstytucji 3 Maja
jest jednym z najważniejszych
świąt państwowych Rzeczypospolitej Polskiej.
Obchodzone jest na pamiątkę uchwalenia
pierwszej w Europie, a drugiej na świecie
ustawy zasadniczej, czyli nadrzędnego
aktu prawnego określającego zasady działania
państwa oraz prawa i obowiązki obywateli.
Tekst Konstytucji nie był obszerny
– liczył 11 stron.
Dokument ten jest na co dzień przechowywany
jest w Archiwum Głównym Akt Dawnych
w Warszawie.
***
"Konstytucja 3 Maja 1791 roku"
- obraz Jana Matejki powstawał od stycznia
do października 1891. Obraz ma wymiary
247×446 cm. Monumentalny obraz możemy
podziwiać na Zamku Królewskim
w Warszawie, nosi bogaty przekaz i opowieść
historyczną. Dowiadujemy się z niego nie tylko
o głównych bohaterach sejmowego uchwalenia
Konstytucji, ale również o ponadczasowych
postawach Polaków.
Wielki tłum wypełnił tego dnia
ulicę Świętojańską w Warszawie,
będącą najkrótszą drogą z Zamku Królewskiego
do kolegiaty św. Jana - kościoła parafialnego
królewskiej siedziby.
Centralną postacią obrazu jest marszałek Sejmu
Wielkiego Stanisław Małachowski,
w lewej ręce trzyma symbol swojej władzy
laskę marszałkowską, a w prawej
w triumfalnym geście unosi tekst
Konstytucji 3 Maja.
Po lewej stronie widać godnie kroczącego króla
Stanisława Augusta Poniatowskiego.
Na obrazie można rozpoznać kilkanaście
postaci historycznych, wśród nich znajdują się
m.in. Kazimierz Nestor Sapieha
(niesiony na ramionach posłów)."
WP 3BRT
"Flaga biało-czerwona używana przez kilka lat trwania Księstwa Warszawskiego powróciła wraz z odzyskaniem przez Polskę niepodległości. Same barwy biało-czerwone pojawiały się jednak już wcześniej, jako znak nieoficjalny, w II połowie XVIII w. oraz w czasach Księstwa Warszawskiego.
Pierwszym odnotowywanym przez historyków większym zgromadzeniem z użyciem barw biało-czerwonych była publiczna manifestacja w pierwszą rocznicę uchwalenia Konstytucji 3 Maja. Tego dnia w Warszawie panie spacerowały w białych sukniach przepasanych czerwonymi szarfami. Panowie również założyli szarfy w tych kolorach. Ich interpretacja była powszechnie zrozumiała - biel symbolizowała Orła Białego, a czerwień pole tarczy herbowej. I tak już pozostało.
Później barwy te nabierały polskiego charakteru narodowego podczas walk polskich oddziałów u boku Napoleona, gdzie właśnie te dwa kolory identyfikowały Polaków w wielonarodowych armiach Cesarstwa Francuskiego. Po powołaniu przez Napoleona księstwa Warszawskiego jego flagą po raz pierwszy stała się flaga biało-karmazynowa.
Zbyt duża dowolność interpretacyjna doprowadziła do złożenia w powstańczym Sejmie Królestwa Polskiego wniosku w sprawie określenia barw narodowych. 7 lutego 1831 roku przyjęto uchwałę połączonych Izb Sejmowych w sprawie wprowadzenia kokardy narodowej. Był to pierwszy w dziejach Polski oraz jeden z pierwszych na świecie aktów prawnych regulujących kwestię barw narodowych. Uchwała określała "odznakę, pod którą powinni łączyć się Polacy". Głosiła ona, że: "Kokardę Narodową stanowić będą kolory herbu Królestwa Polskiego i Wielkiego Xięstwa Litewskiego, to jest kolor biały z czerwonym". Rękopis uchwały - wraz z pozostałymi aktami sejmowymi - przekazano do Towarzystwa Historyczno-Literackiego Biblioteki Polskiej w Paryżu, gdzie znajduje się do dziś.
Po odzyskaniu niepodległości II Rzeczpospolita stanęła przed koniecznością oficjalnego ustanowienia swoich symboli, pod którymi mogła występować na arenie międzynarodowej. Po trzech miesiącach prac projekt ustawy "O godłach i barwach Rzeczypospolitej Polskiej" został wniesiony do Sejmu i przyjęty 1 sierpnia 1919 roku. Za barwy narodowe uznano kolor biały i czerwony, w podłużnych pasach, z których górny jest biały, a dolny - czerwony. Ustalone wówczas proporcje szerokości do długości flagi (5:8) pozostają aktualne również dzisiaj. Wraz z odzyskaniem niepodległości na morzach i oceanach pojawiły się polskie statki z banderą biało-czerwoną.
Dzień Flagi Rzeczpospolitej Polskiej - historia
Święto zostało wprowadzone nowelizacją ustawy z 20 lutego 2004 r. o godle, barwach i hymnie RP. Jej celem było unormowanie stanu prawnego, by używanie flagi narodowej umożliwić nie tylko w czasie świąt państwowych, jak wynikało z ustawodawstwa odziedziczonego po PRL, ale w każdej sytuacji, przy zachowaniu należytej czci i szacunku.
Propozycja Dnia Flagi RP była wzorowana na rozwiązaniach funkcjonujących w innych krajach, np. Stanach Zjednoczonych.
Wybór daty 2 maja także miał swoje uzasadnienie historyczne. W PRL był to dzień obowiązkowego zdejmowania flagi po Święcie Pracy z uwagi na zakaz obchodzenia rocznicy uchwalenia Konstytucji 3 Maja. Jednocześnie 2 maja jest obchodzony jako Dzień Polonii i Polaków za Granicą."
Karol Żak